Tedavi
Meme kanserinin tedavisi, cerrahi, medikal onkoloji ve radyasyon onkolojisinin yer aldığı multidisipliner bir yaklaşım gerektirir.
Cerrrahi tedavi, kemoterapi, endokrin tedavi (hormonoterapi), anti Her2 tedavi ve radyoterapi (ışın tedavisi) uygulanan tedavi yöntemleridir.
Erken evre meme kanserinde öncelikle cerrahi tedavi yapılır. Bölgesel ilerlemiş hastalığın bulgularına göre önce ilaç tedavisi (kemoterapi) sonrasında cerrahi tedavi yapılır. Metastatik hastalıkta ise genellikle ilaç tedavisi yapılır, cerrahi tedavi oldukça az uygulanan bir seçenektir.
Bu tedavilerin bir ya da birkaçı aynı hastada kombine edilerek kullanılır. Cerrahi tedavi ve radyoterapi tümörün lokal kontrolünü, kemoterapi ve hormonoterapi ise sistemik kontrolü sağlamaktadır.
Cerrahi Tedavi
Erken evre meme kanserinin tedavisi sıklıkla cerrahi ile başlar. Meme kanseri cerrahisi, meme ve koltuk altına eş zamanlı yapılan işlemleri kapsamaktadır.
Memeye Yapılan Cerrahi İşlemler
Günümüzde bu amaçla tercih edilen başlıca iki uygulama vardır:
- Meme koruyucu cerrahi
- Mastektomi ± meme rekonstrüksiyonu
Meme Koruyucu Cerrahi (MKC): Tek odaklı tümörlerde, tümörün çevresindeki bir miktar sağlam meme dokusu ile birlikte çıkartılmasını içerir. Memenin tümüne ve ameliyat alanına özel bir şekilde ışın (radyoterapi) uygulanması tedavinin bir parçasıdır.
Meme koruyucu tedavi ile memenin tümüyle alınması arasında hastanın yaşam süresi bakımından hiç bir fark yoktur. Ancak, MKC yapılan memede hastalığın tekrarlama oranı %10 civarındadır. Tümörün bölgesel tekrarının sağ kalıma olumsuz etkisi çok azdır. MKC, sağladığı daha iyi kozmetik ve psikolojik sonuçlar nedeniyle, erken evre meme kanserli uygun hastalarda öncelikle tercih edilen tedavi yöntemidir.
Mastektomi
Meme dokusunun tümünün alınmasıdır. Meme kanserinin klasik cerrahi tedavi yöntemidir. Meme koruyucu cerrahiye göre daha az tekrarlama riski vardır. Bu nedenle daha iyi bölgesel kontrol sağlamaktadır. Ancak organ kaybının psikolojik etkilerini ortadan kaldırmak amacıyla meme rekonstrüksiyonu (Yeniden meme yapma işlemi) işlemi ile birlikte yapılması önem kazanmaktadır.
Aşağıda tanımlanan durumlarda Mastektomi yapılmaktadır:
- Aynı memede ayrı kadranlarda birden fazla odakta tümör bulunması (Multisentrik tümör)
- Tümör/meme boyutu oranının uygun olmadığı hastalar. (geriye kalan meme dokusunun kozmetik görünümünün kabul edilebilir olması gerekir?)
- Mevcut başka hastalıkları nedeniyle radyoterapi alamayacak olanlar (kollajen doku hastalıkları)
- Erken dönem gebelik (radyoterapi yapılamayacağı için)
- Herediter meme kanseri varlığında (BRCA1, BRCA2 ve diğer genetik mutasyonlar)
Mastektomi Tipleri
- Klasik mastektomi
- Meme başı areola, meme cildinin ve meme dokusunun alınması
- Cilt koruyucu mastektomi
- Meme cildinin korunarak meme dokusunun alınması
- Meme başı areola koruyucu mastektomi
- Meme başı areola ve meme cildinin tamamının korunarak meme dokusunun alınması
Koltuk Altının (Aksilla) Değerlendirilmesi
Meme dokusu içindeki lenf akımının yönü büyük oranda koltuk altı lenf bezlerine doğrudur. Bu nedenle yayılım özelliği kazanan kanser hücreleri bu yolu kullanarak koltuk altı lenf bezlerine giderler. Meme kanserli hastalarda koltuk altı lenf bezlerinin durumu evreleme, tedavi yöntemlerinin seçimi ve takip için önemli bir parametredir.
Koltuk altının değerlendirilmesi iki yöntemle yapılmaktadır:
- Bekçi lenf bezi biyopsisi (sentinel lenf bezi biyopsisi-SLNB)
- Koltuk altı lenf bezlerinin çıkartılması (aksiller diseksiyon)
Bekçi lenf nodu biyopsisi (SLNB)
Son yılarda, koltuk altı lenf bezlerinde hastalık bulunmayan meme kanserli hastalarda, koltuk altındaki lenf bezlerinin tümünün çıkartılması ile eşdeğer bilgi sağlayan sentinel (bekçi) lenf bezi biyopsisi tekniği geliştirilmiştir.
Klinik olarak koltuk altında hastalıklı lenf bezi saptanmayan hastalarda, SLNB uygulanarak aksilla lenf bezi tutulumu olup olmadığı belirlenir. Sentinel lenf nodu negatif olan hastalarda koltuk altı lenf bezlerinin temizlenmesine gerek yoktur.
Mavi boya (isosulfan blue, blue de methylene) ve/veya radyoizotop (technitium-99 sulfur colloid) kullanılarak yapılır.
Patolojik incelemede hastalık saptanmazsa işlem sonlandırılır, lenf bezlerinde hastalık yayılımı (kanserli hücre) saptanırsa koltuk altı lenf bezlerinin bir bölümü çıkartılır (aksiller diseksiyon).
Erken evre meme kanserlerinin %75’inde tanı anında koltuk altı lenf bezlerinde tutulum yoktur. Bu hastalarda SLNB yapılır, büyük bir bölümünde koltuk altı lenf bezlerinin temizlenmesi gerekmez.Son yıllarda, meme kanseri tarama programlarının başarılı olarak uygulanması ve kadınların meme kanseri konusunda bilinçlenmesi, hastalığa erken evrelerde tanı konulmasını sağlamaktadır.
SLNB, koltuk altı lenf bezi tutulumunu saptamaktaki güvenilirliğinin yanında, kol ödemi, omuz ve kol ağrısı yakınmalarında anlamlı azalma sağlayarak yaşam kalitesine önemli katkı sağlamaktadır.
Aksiller Diseksiyon
Koltukaltı lenf bezlerinin tümünün çıkartılmasını içermektedir
SLNB pozitif (hastalıklı) ve klinik olarak aksilla pozitif hastalarda aksiller diseksiyon yapılır.
- Hastalığın doğru olarak evrelendirilmesi
- Lenf bezi tutulumu olan hastalarda bölgesel tümör kontrolünün sağlanması
- Verilmesi gereken ilave tedavi yöntemlerinin belirlenmesini sağlar
Zorunlu olmadıkça aksiler diseksiyondan kaçınmak gerekir. Aksiller diseksiyon kolda şişlik (lenf ödem), omuz ağrısı ve bu komplikasyonlara bağlı kolu rahat kullanamama gibi istenmeyen yan etkilerin oluşma riskini de artırır.
Onkoplastik Meme Cerrahisi (Meme Rekonstrüksiyonu)
Meme kanseri ve riskleri nedeniyle yapılan girişimlerle birlikte memede daha iyi görünüm yaratacak kozmetik girişimler onkoplastik meme cerrahisi olarak tanımlanır.
Meme kanserli kadınlarda en önemli psikolojik problem, hastalığın yarattığı yaşam kaygısı yanında vücut bütünlüğünün bozulmasıdır. Onkoplastik meme cerrahisi ile sağlanan kozmetik kazanımlar bu kaygıların giderilmesinde önemli rol oynamaktadır. Onkoplastik meme cerrahisi ile, ilave risk almaksızın ve yaşam kalitesinde değişiklik olmaksızın sosyal yaşamdan kopmadan hayatlarını sürdürmektedirler.
Meme kanseri tanısı alan hastanın tedavi planı yapılırken, onkolojik ve kozmetik süreç birlikte ele alınmalı, hastanın ameliyatın sonuçları ile ilgili kozmetik kaygıları giderilmelidir
Onkoplastik Cerrahi İşlemler
1.Meme koruyucu cerrahi
- Meme koruyucu cerrahi sonrası ortaya çıkabilecek kötü kozmezisi düzeltmek:
- Makromastide (büyük memede) küçültme ile birlikte meme koruyucu cerrahi uygulanması:
2.İleri evre tümörlerde ve hastalık tekrarında (nüks) göğüs duvarı defektlerinin onarımı
3.Meme kanseri nedeniyle yapılan mastektomiler (memenin alınması) sonrası
4.Risk azaltıcı cerrahi sonrası (profilaktik-önleyici mastektomi ve rekonstrüksiyon) sonrası yapılan rekonstrüktif işlemleri kapsamaktadır
Mastektomi Sonrası Meme Rekonstrüksiyonu
Meme rekonstrüksiyonu, meme kanseri nedeniyle yapılan ameliyat ile aynı zamanda (eş zamanlı rekonstrüksiyon) olabileceği gibi, adjuvan tedaviler bittikten sonra da (geç zamanlı rekonstrüksiyon) yapılabilir. Günümüzde, teknik, psikolojik ve anatomik sonuçlarının daha iyi olması nedeniyle eş zamanlı meme rekonstrüksiyonu tercih edilmektedir. Rekonstrüksiyon zamanı, hastalığın durumu, alacağı tedaviler ve rekonstrüksiyon yöntemine göre şekillenmektedir. Rekonstrüksiyon, ilave verilecek tedavilerde gecikmeye yol açmayacak şekilde planlanmalı ve uygulanmalı, hasta için güvenli bir işlem olmalıdır.
Rekonstrüksiyonda kullanılan yöntemler
- Sentetik implantlar (silikon)
-
- Silikon implant
- Becker protez (silikon + serum fizyolojik)
- Expander
- Hastanın kendi dokusunun implant ile beraber kullanıldığı işlemler
-
- Latissimus dorsi (sırt kası) kas-deri flebi + İmplant
- DIEP (sırt derisi ve yağ dokusu) Sırt bölgesinden + İmplant
- Sadece hastanın kendi dokuları kullanılarak yapılan girişimler
-
- Transvers rektus abdominis (karın kası) flebi
- DIEP Karın bölgesi (karın derisi ve yağ dokusu, kas kullanmaksızın)
Cilt koruyucu mastektomi sonrası silikon implantla meme rekonstrüksiyonu
Memebaşı areola koruyucu mastektomi (memenin içerisinin boşaltılması) sonrası konulan ekspanderla hazırlık sonrası silikon implantla meme rekonstrüksiyonu
Memenin alınması sonrası karın bölgesinden alınan cilt ve yağ dokusuyla meme rekonstrüksiyonu
